Położona na brzegach Gwadalkiwiru, między Sierra Morena – pasmem górskim dla zwierząt gospodarskich – a Campiña – ziemią gajów pszenicznych i oliwnych, miasto Kordoba zajmuje tak uprzywilejowaną pozycję, że było przedmiotem ciągłych sporów o jej posiadanie. Kartagińczycy, Rzymianie (urodzili się tutaj Seneka i Lucano), Barbarzyńcy, Wizygoci, Arabowie, Żydzi i chrześcijanie pozostawili na niej swój ślad i pozostawili niezrównane dziedzictwo architektoniczne i kulturowe.

Pięć wieków panowania muzułmańskiego (714-1236) niewątpliwie odpowiada momentom największej świetności Kordoby, podczas których stała się ona niezależnym kalifatem, niekwestionowaną stolicą Al-Andaluzji i najważniejszym centrum kulturalnym na całym Zachodzie, dzięki mędrcom takim jak Averroes i Majmonides. Nieodłącznym świadectwem tej wielkości jest meczet (hiszp. mezquita), najcenniejszy skarb Kordoby, który dominuje nad historycznym centrum. To ich największy sukces, ale nie jedyny. Miasto zachwyca również szczegółami: kratami, kwiecistymi balkonami, które są jak małe ołtarze oświetlone słabym światłem latarni… Dla podkreślenia tych czarujących cech poświęcony jest Festiwal Patiów w Kordobie, konkurs odbywający się w połowie maja, w którym nagradzane są najlepiej udekorowane balkony. W 2012 roku festiwal ten został uznany za niematerialne dziedzictwo kulturowe ludzkości.

W okolicach stolicy warte odwiedzenia są, zarówno stanowisko archeologiczne Medina Azahara, które jest jednym z najwybitniejszych przykładów hiszpańsko-muzułmańskiej architektury świeckiej, jak i zamek Almodóvar del Río, jedna z najpiękniejszych fortec w Hiszpanii.

W południowo-wschodniej części prowincji, piękne miasto Priego jest stolicą kordobańskiego baroku i bramą do parku Sierra Subbética, jednej z najwybitniejszych naturalnych enklaw w Kordobie.

Miasto Kordoba

Meczet w Kordobie, ogłoszony przez UNESCO jako obiekt światowego dziedzictwa kulturowego, jest jednym z największych na świecie (24 000 m2) i jednym z najcenniejszych. Budowa rozpoczęła się w roku 785 na posadzce starego wigotyckiego kościoła San Vicente, który do tego czasu był wspólny dla chrześcijan i muzułmanów, a już wtedy okazał się niewystarczający. Trzy duże przedłużenia, ostatnie w czasach Almanzoru (987), zakończyły się nadaniem mu ostatecznych wymiarów.

Składa się z 19 naw rozmieszczonych w kierunku północ-południe i ma tę cechę, że jego główne wejście nie jest zorientowane na Mekkę, jak to zwyczajowo bywa. Inną ciekawostką jest rozwiązanie przyjęte w celu podniesienia i rozjaśnienia całości, polegające na nałożeniu na siebie dwóch pięter łuków, co wówczas było architektoniczną nowością. Spośród dziewięciu wejść, które dają dostęp do terenu, najstarsze są z San Esteban, natomiast drzwi Perdón (w stylu mudejar) prowadzą do wspaniałego patio Naranjos, przestrzeni obramowanej galerią z łukami podkowiastymi, której Averroes (1126-1198) używał do prowadzenia swoich zajęć.

W XVI wieku rządzący postanowili wznieść katedrę w samym centrum meczetu. Pomimo talentu, jaki wykazali Hernán Ruiz i jego syn w tej platereskowej budowli, kontrowersyjna decyzja zasłużyła na słynny zarzut Karola V „Zniszczyliście to, co nigdzie nie istniało, aby zbudować coś, co można znaleźć wszędzie”. Wewnątrz meczetu wybudowano również wiele kaplic w różnych stylach, wśród których wyróżnia się Real de San Fernando, w stylu mudejar. W 2014 roku, po 25 latach od zamknięcia, ponownie otwarto dostęp do wieży meczetu, co spotkało się z bardzo dobrym przyjęciem przez turystów.

Wokół meczetu skupiają się białe uliczki pełne kwiatów, andaluzyjskie knajpy, czyste dziedzińce i typowe bary. Labiryntowe uliczki przypominają zwiedzającym, że znajdują się w starej dzielnicy żydowskiej, wpisanej na listę światowego dziedzictwa kultury, gdzie mieszkał słynny sefardyjski lekarz i filozof Majmonides (1135-1204).

Synagoga, budynek w stylu mudejar z 1314 r., wraz z dwoma w Toledo, jest jednym z zaledwie trzech przykładów średniowiecznej synagogi w Hiszpanii. W pobliżu znajduje się Zoco, dziedziniec wyłożony sklepami rzemieślniczymi, który w letnie wieczory służy również jako tablao (miejsce, w którym wystawia się flamenco). Również w tej okolicy znajduje się szpital kardynała Salazara, z kaplicą św. Bartłomieja, gotycko-mudejarską pracą z płytkami azulejo z XIII i XIV wieku.

Inne godne uwagi zabytki w okolicy meczetu i nad brzegiem Gwadalkiwiru to Alcazar de los Reyes Cristianos, który powstał w XIV wieku na bazie wcześniejszych budowli; most rzymski, z 16 łukami nad rzeką; oraz wieża Calahorra, w której mieści się Instytut Trzech Kultur.

Dalej znajduje się Pałac Viana, przepiękna rezydencja z ogrodem i 12 patiami, w którym znajdują się wspaniałe kolekcje sztuki. Niedawno została otwarta rzymska świątynia, sanktuarium zbudowane w I wieku, aby oddać cześć zmarłym cesarzom. Odrestaurowany po wielu latach opuszczania, teraz oferuje możliwość zwiedzania dla rozrywki turystów.

W mieście znajdują się cztery pierwszorzędne muzea: Miejskie Muzeum Walki Byków, Muzeum Sztuk Pięknych, Muzeum Julio Romero de Torres, w którym znajduje się duża kolekcja obrazów malarzy z Kordoby par excellence, oraz Muzeum Archeologiczne. W tym ostatnim, przylegającym do istniejącego budynku, w 2011 roku zainaugurowano nowy budynek, z nowoczesnymi i atrakcyjnymi przestrzeniami muzealnymi, zaprojektowany w nowoczesnym stylu architektonicznym o dużej funkcjonalności.

Miłośnicy gastronomii muszą odwiedzić Victoria Market, modernistyczną metalową konstrukcję z końca XIX wieku, gdzie można spróbować właściwie wszystkiego, od sushi po salmorejo.

Medina Azahara

Zaledwie 8 kilometrów od stolicy leżą ruiny wspaniałego kompleksu pałacowego, które Abderramán III kazał wybudować w 936 roku, a które wkrótce po ukończeniu w 1013 roku zostało zrównane z ziemią przez Berberów podczas wojny kończącej kalifat Kordoby.

Wykopaliska ujawniają rozmieszczenie różnych brył na trzech tarasach: meczet na dolnym, ogrody i wielka sala przyjęć na środkowym oraz twierdza na górnym. Sala recepcyjna Abderramana III jest najbardziej olśniewającą przestrzenią kompleksu ze względu na dekoracje z rzeźbionego kamienia, z motywami geometrycznymi i roślinnymi, pokrywającymi ściany, łuki i kapitały.

Zamek Almodóvar

25 kilometrów od Kordoby, w dole Guadalquivir, znajduje się Almodovar del Rio, którego nazwa pochodzi od arabskiego al-Mudawwar, nawiązując do wzgórza, na którym stoi wspaniały zamek. Chociaż już w VIII w. istniała tu muzułmańska twierdza, obecny zamek został zbudowany w XIV w. w stylu gotyckim. Jego olbrzymi wygląd zawdzięcza jednakże odbudowie na początku XX w., podobnie jak neogotycki dwór, który można podziwiać wewnątrz. Podróżni mogą zwiedzać jego pomieszczenia samodzielnie lub skorzystać z teatralnej wycieczki z przewodnikiem, a także zasmakować autentycznej średniowiecznej uczty podczas odgrywanych średniowiecznych obiadów, na których, jak czytamy na stronie internetowej: „będziemy jeść według zasad obowiązujących w średniowieczu, a kto je złamie lub będzie niezadowolony, zostanie odesłany do lochów mojego zamku i tam uwięziony na wieki wieków”. Ze swoich wież góruje nad znaczną częścią kordobańskiego krajobrazu.

Śladem Cystersów

W średniowieczu mnisi cystersi testowali i stawiali na piękno tej ziemi. Bernardo de Claraval, najbardziej wpływowy z nich wszystkich, „kochał doliny”, a jego zwolennicy znaleźli tu idealne środowisko do budowy swoich klasztorów: Santes Creus i Poblet.

Pierwszy z nich, otoczony drzewami oliwnymi i migdałowymi oraz winnicami, znajduje się w głębi lądu, w regionie Alp Camp. Oprócz klasztoru, region ten posiada również inne ważne zabytki, takie jak stara żydowska dzielnica Valls i gotycki kościół Sant Joan.

Założony w 1158 r. klasztor Santes Creus stał się ważnym ośrodkiem studiów i kolonizacji, a także pierwszorzędnym centrum kulturalnym, z dużą biblioteką i niezwykłą działalnością humanistyczną. 

Całość doskonale podąża za kanonami, które rządziły życiem benedyktyńskim. Wewnątrz można zobaczyć budowle romańskie, takie jak kapitularz; inne z okresu przejściowego od romańskiego do gotyckiego, takie jak kościół klasztorny; oraz trzecią grupę gotyckich budowli w stylu ostrołukowym i flamboyant, jak np. krużganek.

Klasztor Poblet natomiast jest tym, który spełnia wszystkie przykazania ustanowione przez mnichów. Położony jest w uprzywilejowanym środowisku naturalnym i posiada wyjątkowy zestaw zabytków. Wizyta w tym klasztorze podczas wycieczki do Tarragony jest obowiązkowa.

Ściany opactwa Najświętszej Marii Panny w Poblet tworzą potrójną obudowę, do której można się dostać przez dwoje drzwi, które zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wewnątrz znajdują się niezwykle interesujące obiekty, takie jak gotycka kaplica św. Jordi, kaplica św. Cateriny, pałac opata, pałac Rei Martí, krużganek i najznakomitszy fragment klasztoru, jego kościół. 

Pochodzący z czasów Alfonsa I (1162-1196), uważany jest za kwintesencję architektury cysterskiej. Świątynia ma trzy nawy z transeptem, dwie absydy, ambulatorium i pięć kaplic promienistych. Dwa ogromne obniżone łuki, które pokrywają obie strony transeptu, podtrzymują Królewski Panteon.

Bardzo blisko klasztoru znajduje się miasto Montblanc, gdzie mury i budynki z XIV i XV wieku oraz jego ulice wydają się być gotowe do przedstawienia średniowiecznego dzieła. Jeśli szukamy najlepszej panoramy na Montblanc, to najlepiej wejść na punkt widokowy Pla de Santa Bárbara, pod którym znajduje się całe miasto z pomnikami i zaskakującymi zakątkami, takimi jak kościół Santa Maria, w którym znajduje się kamienny ołtarz z polichromią Mare de Déu del Cor– gotyckim obrazem. Organy, pochodzące z 1607 r., są jednymi z najbardziej rozbudowanych instrumentów w Katalonii.

Pogoda w Kordobie